Wat is burn-out

De visie van de Nederlandse Vereniging van Arbeid- en Bedrijfartsen

In 2019 heeft de NVAB de richtlijn Psychische Problemen opgesteld. Overspanning en burn out worden uitgebreid behandeld in de LESA 2011, de landelijke afspraak tussen huis-, bedrijfsartsen en psychologen. De symptomen zijn niet uitsluitend toe te schrijven aan een psychische stoornis (depressie). Bij een psychische stoornis kan nog steeds de diagnose overspanning gesteld worden.

Er is sprake van overspanning bij meer dan 3 van de volgende klachten:

  • moeheid, slecht slapen,
  • prikkelbaarheid, niet tegen drukte kunnen
  • emotionele labiliteit,
  • piekeren, gejaagd voelen,
  • concentratie-/geheugenproblemen
  • gevoelens van controleverlies, machteloosheid
  • de persoon kan “het” niet meer aan
  • significante beperkingen in het beroepsmatig of sociaal functioneren.

Er is sprake van burn-out als er sprake is van overspanning gedurende meer dan 6 maanden plus:

  • de chronische vermoeidheid slaat toe
  • algehele uitputting staat sterk op de voorgrond.

Herbert Freudenberger

Deze wetenschapper leefde van 1926 tot 1999, was een geboren Duits- Amerikaanse psycholoog, die als eerste de symptomen van uitputting beschreef en er intensief onderzoek naar deed. In 1980 publiceerde hij het boek “burn-out”. Hij wordt gezien als de grondlegger van het begrip “burn-out”. Burn-out was het resultaat bij bevlogen mensen die niet meer goed konden zorgen voor andere mensen.

Christina Maslach

Christina Maslach is een Amerikaanse psycholoog (1946) en emeritus hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Californië in Berkeley. Zij haalde in 1971 haar Ph.D. in psychologie aan de Stanford-universiteit. Ze is de auteur van de Maslach Burnout Inventory, de meest gebruikte vragenlijst om burn-out vast te stellen. In Nederland is de MBI gebruikt bij de ontwikkeling van de UBOS (Utrechtse Burn out Schaal). Burn-out is een syndroom van extreme vermoeidheid (uitputting van lichaam, brein en ziel) in combinatie met het afstand nemen van het werk en je persoonlijkheid (distantie, depersonalisatie) plus het weinig vertrouwen meer hebben in het eigen kunnen (verminderde competentie, productiviteit).

Wilmar Schaufeli

Hij is klinisch psycholoog, werkzaam in Nederland en België en doet veel onderzoek naar werkstress en burn-out. “Opgebrand” is misschien wel het populairste boek. Schaufeli stelt in 2017 een nieuwe definitie voor. ‘Burn-out is een werkgerelateerde aandoening die voorkomt bij werknemers die gedurende een langere periode productief en zonder problemen hebben gewerkt tot de tevredenheid van zichzelf en anderen. Extreme vermoeidheid, controleverlies over emotionele en cognitieve processen én mentaal afstand nemen kunnen gezien worden als de kernelementen van het syndroom. Het mentaal distantiëren kan gezien worden als een disfunctionele poging om verdere uitputting te voorkomen. Deze kernsymptomen worden vergezeld door secundaire symptomen, zoals een depressieve stemming en gedragsmatige of psychosomatische spanningsklachten. Burn-out wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door een disbalans tussen hoge werkeisen en onvoldoende hulpbronnen. Problemen in de privésfeer of persoonlijke kwetsbaarheden hebben hierbij een faciliterende rol. Uiteindelijk leidt burn-out tot gevoelens van incompetentie en slechtere prestaties op het werk. Schaufeli ontwikkelde recent een nieuw diagnose instrument, de BAT (Burn out Assesment Tool), bedoeld als opvolger voor de MBI (UBOS) van Maslach.

Terug naar Q&A